जनकपुरधामस्थित जानकी मन्दिरलाई विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गर्ने विषयमा छलफल

खोज मिसन २०८२ मंसिर २३ गते १६:१५

धनुषा । युनेस्कोको विश्व सम्पदा सुचिमा नेपालका दुई प्राकृतिकसहित १० सम्पदामा सूचीकृत छन् । युनेस्कोले पछिल्लोपटक सन् १९८४ मा चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जलाई वल्र्ड हेरिटेज साइटमा सूचीकृत गरेको थियो भने बाँकी ८ वटालाई त्यसको पाँच वर्षअघि अर्थात् सन् १९७९ मै सूचीकृत गरेको थियो ।

यो सुचिमा धनुषाको जानकी मन्दिरलाई पनि समावेश गर्ने विषयमा छलफल भएको छ । ऐतिहासिक तथा धार्मिक महत्व बोकेको जनकपुरधामस्थित जानकी मन्दिरलाई विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गर्ने विषयमा युनेस्कोको अध्ययन टोलीसँग मन्दिर परिसरमै विस्तृत छलफल भएको हो । जानकी मन्दिरको निरीक्षण तथा मूल्याङ्कनका लागि खटिएको युनेस्को टोली र मन्दिरका उत्तराधिकारी महन्त रामरोशन दास वैष्णवबिच आइतबार छलफल भएको हो ।

छलफलका क्रममा टोलीले मन्दिरको ऐतिहासिक महत्व, वास्तुशिल्प, मौलिकता, संरक्षणको वर्तमान अवस्था तथा भविष्यमुखी योजनाबारे जानकारी लिएको थियो ।

जानकी मन्दिरलाई विश्व सम्पदा सूचिमा समावेश गर्ने विषयमा छलफल गर्दै युनेस्कोको टोली

युनेस्को टोलीले सम्पदाको दिगो संरक्षण सुनिश्चित गर्न आवश्यक पूर्वाधार, व्यवस्थापन प्रणाली, सरसफाइ, पर्यटक व्यवस्थापन लगायतका विषयमा प्रत्यक्ष अवलोकन गरेको छ ।

युनेस्को टोलीले आवश्यक कागजात, ऐतिहासिक प्रमाण, संरक्षण योजना र भौतिक अवस्थाको थप अध्ययनपछि अन्तिम प्रतिवेदन तयार पार्ने छ ।

जानकी मन्दिरलाई पवित्र हिन्दू धर्मस्थलको रुपमा चिनिन्छ । मन्दिर सीताको जन्मस्थल जनकपुरमा अवस्थित छ । मुगल शैलीमा बनाइएको नेपालको ख्याति प्राप्त यस मन्दिरलाई कलाको उत्कृष्ट नमुना मानिन्छ ।

प्राचिन मिथिलाको राजधानी जनकपुरमा अवस्थित जानकी मन्दिर विश्वभरका हिन्दूको आस्थााको केन्द्र हो । भारत मध्य प्रदेशस्थित टिकमगढकी राजकुमारी वृशभानु कुंवरले १ लाख चाँदीको असर्फी खर्चेर निर्माण गराएको किंवदन्ती छ । त्यसैले मन्दिरलाई नीलकंठ मन्दिर पनि भन्छन् ।

सन् १९७८ नेपाल युनेस्कोको सदस्य बनेपछि त्यसको एक वर्षपछि अर्थात् सन् १९७९ मा काठमाडांै उपत्यकाका र सगरमाथा क्षेत्रलगायतलाई विश्व सम्पदा सूचीमा समावेश गर्न युनेस्कोसमक्ष आग्रह ग¥यो । लगत्तै सोही वर्ष उपत्यकासहित १० स्थानलाई विश्व सम्पदा सूचीमा समावेश गरिएको हो ।

विश्व सम्पदा सूचिकृत नेपालका सम्पदाहरु :

१. हनुमानढोका दरबार क्षेत्र
२.पाटन दरबार क्षेत्र
३.भक्तपुर दरबार क्षेत्र
४.बौद्धनाथ स्तुपा
५.चाँगुनारायण
६.स्वयम्भुनाथ
७. पशुपतिनाथ .
८.बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी
९. सगरमाथा
१०. चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज